Ponadnarodowe sieci organów administracji posługują się w swoich nazwach różnymi określeniami: „sieć”, „forum”, „inicjatywa”, „komitet”, „grupa”. Bez względu jednak na niuanse semantyczne, takie sieci są zawsze formą ponadnarodowej kooperacji między krajowymi organami administracji polegającej na wzajemnym wpływie na kreowanie przez nie polityki administracyjnej i na coraz częstszym sprawowaniu przez swoich członków jurysdykcji administracyjnej. Ponadnarodowe sieci organów administracji nie mają jednolitego charakteru. Mogą one mieć status formalny lub być wirtualną platformą współpracy; mogą tworzyć trwałe struktury organizacyjne lub mieć charakter luźnej kooperacji.

Celem prezentowanych w tej książce rozważań jest wyjaśnienie charakteru prawnego ponadnarodowych sieci organów administracji publicznej, dokonanie ich prawnej klasyfikacji oraz określenie wpływu sieci na krajowy porządek prawny i funkcjonowanie polskiej administracji publicznej. Umożliwi to wszechstronna analiza powstania, funkcjonowania i ewolucji ponadnarodowych sieci organów administracji ze szczególnym uwzględnieniem tworzących je polskich organów. Z uwagi na niezwykle szeroki zakres badanego tematu oraz brak opracowania tego zagadnienia w polskiej literaturze przedmiotu zjawisko ponadnarodowych sieci organów administracji zostanie pokazane przez pryzmat funkcjonowania ponadnarodowych sieci organów ochrony konkurencji. (z „Wprowadzenia”)

Książka zawiera prace studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji, które poruszają zagadnienia związane z różnymi aspektami działania służby cywilnej. Można je podzielić na trzy bloki tematyczne, którym poświęcone były dyskusje panelowe na konferencji:

- korpus służby cywilnej i jego zmiany,

- miejsce członka korpusu służby cywilnej w procesach administrowania

- oraz prakseologiczny wymiar zachowań członków korpusu służby cywilnej.

Autorzy artykułów to uznani naukowcy od lat badający problemy administracji publicznej, bądź też praktycy administracji – byli lub nadal czynni urzędnicy, zajmujący wysokie, odpowiedzialne stanowiska. Lektura ich tekstów może skłonić Czytelników do pogłębionej refleksji na temat kondycji polskiej służby cywilnej, która przecież jest jednym z filarów naszego państwa.

Publikacja z serii „Rozprawy Prawnicze. Seria monograficzna Instytutu Nauk Prawnych PAN.

Niniejsza praca służy trzem celom badawczym:

Celem ogólnym jest określenie podstawy kryminalizacji zbrodni przeciwko ludzkości. Jego realizacji posłużyła analiza wszystkich ważniejszych międzynarodowych definicji bezprawności zbrodni przeciwko ludzkości, co wiązało się z wyróżnieniem i zbadaniem wszystkich elementów konstytutywnych tej kategorii zbrodni.

Pierwszym szczegółowym celem badawczym było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy aktorzy niepaństwowi, czyli podmioty o charakterze pozapaństwowym (tzw. non-state actors), mogą zostać uznani za organizację w rozumieniu art. 7 ust. 2 lit. a StMTK. Drugim celem była próba udzielenia od powiedzi na pytanie, czy państwa-strony Statutu Rzymskiego są zobowiązane do inkorporowania definicji zbrodni międzynarodowych do swoich wewnętrznych systemów prawa karnego.

Przyjęte w pracy rozwiązania terminologiczne są powszechnie stosowane przez zagraniczną doktrynę międzynarodowego prawa karnego.

W opracowaniu wykorzystano trzy metody badawcze powszechnie stosowane w badaniach z zakresu nauk prawnych. Podstawową metodą badawczą zastosowaną w pracy jest metoda formalno-dogmatyczna. Analizie poddano regulacje zbrodni przeciwko ludzkości zawarte w szeregu instrumentów międzynarodo- woprawnych. Materiał badawczy stanowiło również orzecznictwo międzynaro- dowych trybunałów karnych oraz wybranych sądów krajowych.

Ponadto wykorzystano metodę prawnohistoryczną oraz prawnoporównawczą. Metoda prawnohistoryczna zastosowana została w celu przedstawienia procesu kształtowania się podstaw prawnych penalizacji zbrodni przeciwko ludzkości oraz ewolucji koncepcji tej zbrodni w międzynarodowym prawie karnym.

Metoda prawnoporównawcza umożliwiła zaś porównanie rozwiązań i koncepcji prawnych wywodzących się z prawa krajowego i międzynarodowego.

Książka jest uzupełnioną wersję rozprawy doktorskiej pt. Koncepcja zbrodni przeciwko ludzkości w w świetle Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego obronionej w czerwcu 2018 r. w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

Nakładem Wydawnictwa Instytutu Nauk Prawnych PAN ukazała się pierwsza elektroniczna monografia z serii: „Frontier Research” – publikacja dr Mariny Foltea pt. „EU-Tobacco Industry agreements and beyond”, będąca efektem realizacji projektu w programie PMI Impact.

Szacuje się że dochody fiskalne państw członkowskich UE ze z legalnej sprzedaży tytoniu wynoszą ponad 90 mld EUR rocznie. Jednocześnie nielegalny handel wyrobami tytoniowymi zagraża zdrowiu publicznemu i prowadzi do znacznych strat podatkowych dla rządów w wysokości ponad 10 mld EUR rocznie. Przemyt wyrobów tytoniowych podważa politykę zdrowia publicznego, stanowi główne źródło dochodów przestępczości zorganizowanej.

Podejmowane od około 2001 r. próby pociągnięcia do odpowiedzialności międzynarodowych producentów tytoniu za wyroby tytoniowe pochodzące z ich łańcuchów dostaw doprowadziły do zawarcia umów o współpracy z Unią Europejską (UE) i jej państwami członkowskimi. Porozumienia te przyczyniły się do znacznego ograniczenia nielegalnego handlu produktami tytoniowymi w Europie. Dynamika rynku spowodowała jednak zastąpienie produktów tych producentów podobnymi – nielegalnymi wyrobami.

W swojej monografii dr Marina Foltea poddała analizie rolę, jaką odegrały porozumienia branżowe w zwalczaniu nielegalnego handlu w UE, jak wygląda rzeczywistość po zawarciu umowy oraz jaka jest i jaka może być w przyszłości rola pozostałych lub podobnych umów na poziomie UE lub państw członkowskich. Wskazując na korzyści dla stron czterech umów branżowych (z Philip Morris International Inc. (PMI) z 9 lipca 2004 r.; z Japan Tobacco International (JTI) z 14 grudnia 2007 r.; z British American Tobacco Holdings (BAT) z 15 lipca 2010 r.; oraz z Imperial Tobacco Limited (ITL) z 27 września 2010 r.), autorka wskazała na ich krytykę oraz ocenę techniczną Komisji Europejskiej.

Ramowa konwencja WHO o ograniczeniu użycia tytoniu (FCTC) – zwłaszcza art. 5.3 – i jej późniejszy protokół w sprawie nielegalnego handlu (ITP) miały znaczący wpływ na rozwój współpracy UE i państw członkowskich z legalnym przemysłem tytoniowym. Pojawienie się szeregu nowych instrumentów zwalczania nielegalnego handlu, wymusił przegląd zawartych umów z producentami branży tytoniowej. Dalsze działania zostały określone w unijnej dyrektywie w sprawie wyrobów tytoniowych z 2014 r.

Zmiany te rodzą istotne pytania dotyczące dalszych działań: Jaka jest historia i jakie wnioski wyciąga się z umów branżowych? Czy ich korzyści są w pełni uwzględnione w TPD 2014? Czy nadal istnieje możliwość współpracy z legalnym przemysłem tytoniowym i jakie wyzwania należy pokonać w tym obszarze? Analizując obecne trendy dotyczące nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi w Unii Europejskiej, dr Foltea sformułowała zalecenia dotyczące optymalnych relacji między UE a podmiotami z branży przemysłu tytoniowego.

Publikacja wydana w modelu Open Access na licencji CC-BY 4.0 jest dostępna w e-Bibliotece Prawniczej.

Badania naukowe, których efektem jest prezentowana monografia, zostały sfinansowane przez PMI IMPACT – grantu przyznany przez Philip Morris International (PMI). W trakcie swoich badań autorka zachował pełną niezależność od PMI, a poglądy i opinie wyrażone w publikacji są poglądami zespołu badawczego realizującego grant i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy PMI. Odpowiedzialność za informacje i poglądy wyrażone w publikacji spoczywa wyłącznie na autorze. Ani PMI, ani żaden z jego podmiotów stowarzyszonych, jak też osoba działająca w ich imieniu nie może ponosić odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji zawartych w niniejszym dokumencie.

Monografia stanowi pierwsze obszerne opracowanie dotyczące problematyki występowania zjawiska obstrukcji w procesie karnym. W opracowaniu dokonano ogólnej charakterystyki pojęcia obstrukcji na podstawie dostępnych źródeł. Następnie autorka przedstawia katalog potencjalnych
zachowań obstrukcyjnych, na podstawie którego dokonuje teoretycznoprawnych rozważań związanych z występowaniem obstrukcji w kontekście granic legalności korzystania z prawa oraz nadużycia prawa. W opracowaniu przedstawiono również sposoby zwalczania obstrukcji
wraz z ich oceną. Przeprowadzona analiza prowadzi autorkę do wniosku, że aby skutecznie przeciwdziałać obstrukcji w procesie karnym, należy również odpowiedzieć na pytanie, co skłania uczestników postępowania do zakłócania właściwego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.
W monografii przedstawiono rozważania na temat tego, jak powinien zostać ukształtowany model procesu, aby miał pozytywny wpływ na zachowania jego uczestników. Ponadto autorka zwraca uwagę na rozwiązania, które mogą pomóc zmienić opinię publiczną na temat wymiaru
sprawiedliwości, w tym na niezbędne zmiany legislacyjne oraz środki o charakterze pozaprawnym. W opracowaniu uwzględniono również aspekty zachowań obstrukcyjnych z wykorzystaniem sytuacji wywołanej pandemią COVID-19.

Rada Praw Człowieka określana jest jako filar ONZ-owskiego systemu ochrony praw człowieka. Celem rozważań w tej książce jest określenie zdolności procedur specjalnych Rady Praw Człowieka do wywierania wpływu na przestrzegania praw człowieka, zarówno w wymiarze indywidualnym jak i instytucjonalnym. Przeprowadzona analiza posłużyła do weryfikacji dwóch głównych hipotez badawczych:

- procedury specjalne są, poprzez sposób ich ukształtowania i działania, zdolne do wywierania wpływu na stan przestrzegania praw człowieka. Wpływ wywierany jest poprzez działania o różnym charakterze polegające m.in. na: monitorowaniu stanu przestrzegania praw człowieka, ich promocji, prowadzeniu badań nad przedmiotem mandatu, interweniowaniu w sprawach indywidualnych, formułowaniu zaleceń kierowanych do państw lub innych podmiotów, czy udziale w kształtowaniu standardów.

- zdolność procedur specjalnych do wywierania wpływu na realizację praw człowieka zależy od czynników o zróżnicowanej naturze, niezależnych lub zależnych od piastunów mandatów, które ponadto cechuje daleko idąca dynamika. W pracy podjęta została próba zidentyfikowania i oceny tych czynników.

W pracy przedstawiono również postulaty zmian, których wprowadzenie pozwoliłoby na wzmocnienie wpływu procedur specjalnych. Potrzebne zmiany w niewielkim stopniu zależą od samych ekspertów procedur specjalnych. Odpowiedź na główne wyzwania dla funkcjonowania procedur specjalnych zależy przede wszystkim od państw: jako członków Rady Praw Człowieka, jako członków ONZ oraz jako adresatów działań ekspertów.

Książka zawiera teksty kilkudziesięciu kryminologów z Polski i Europy, dedykowanych Profesor Irenie Rzeplińskiej z okazji jej jubileuszu.

Pytanie o sens i istotę badań kryminologicznych nieustająco towarzyszy Profesor Irenie Rzeplińskiej oraz jej uczniom, współpracownikom i przyjaciołom w ich pracy naukowo-badawczej i edukacyjnej. Próba odpowiedzi na to pytanie zmusza do zastanowienia się, jaki jest cel prowadzonych badań empirycznych czy rozważań teoretycznych i do czego mogą przydać się wyniki tych badań.

Wiedza, jakiej dostarczają badania kryminologiczne, jest niewątpliwie potrzebna w sytuacji, gdy poczucie zagrożenia przestępczością jest jednym z podstawowych lęków współczesnych społeczeństw. Dzięki niej można pomóc w tworzeniu skutecznych strategii zapobiegania przestępczości, w kreowaniu optymalnej polityki karnej oraz w realizowaniu programów rozwiązywania problemów społecznych współczesnych społeczeństw.

Książka pomoże czytelnikom otworzyć nowe horyzonty myślenia o przestępczości, jej zapobieganiu i kontrolowaniu, a także dostarczy interesujących odpowiedzi na pozornie proste pytanie: po co nam kryminologia?

Niniejsza publikacja została przygotowana na podstawie rozprawy doktorskiej i analizuje różne aspekty związane z ingerencją prawa konkurencji Unii Europejskiej w autonomię samoregulacyjną federacji sportowych. Federacje sportowe, będąc podmiotami prawa prywatnego, regulują różnorodne kwestie związane z rywalizacją sportową w Europie i tworzą oddzielne systemy regulacyjne, które różnią się od krajowych i ponadnarodowych systemów prawnych. Ten rodzaj działalności regulacyjnej rodzi szereg praktycznych i teoretycznych zagadnień dotyczących wpływu na sytuację prawno-ustrojową jednostek, funkcjonowanie podmiotów prawnych w transakcjach gospodarczych oraz miejsce regulacji sportowych w ramach prawnego porządku Unii Europejskiej. Sport odgrywa istotną rolę w społeczeństwach europejskich, wykraczając poza prozaiczne aktywności rekreacyjne i generuje powstawanie różnych zagadnień społeczno-ekonomicznych, w tym prawnych.

Złożoność systemu prawnego Unii Europejskiej wymaga poszanowania różnorodności systemów prawnych w Europie oraz poszukiwania metod zachowania ich autonomii. W tym zakresie publikacja czerpie z tradycji pluralistycznych koncepcji porządku prawnego UE i przedstawia relacje między regulacjami tworzonymi przez federacje sportowe i przepisy prawa unijnego w oryginalny sposób. Przybliża ewolucję kształtowania się wzajemnych relacji między autonomicznym systemem regulacyjnym tworzonym przez federacje sportowe i prawem Unii Europejskiej od lat 70. do współczesności. Analiza oparta jest w szczególności na przepisach unijnego prawa konkurencji, ale uwzględniono także ogólny zarys prawa antydyskryminacyjnego UE, swobód rynku wewnętrznego i praw podstawowych. W celu przedstawienia granic ingerencji w autonomię samoregulacyjną federacji sportowych z perspektywy prawa unijnego wskazano na przesłanki stosowania prawa konkurencji UE, uzasadnienie aksjologiczne dla interwencji prawa UE, jak również znaczenie zasady proporcjonalności i obiektywnego uzasadnienia.

Publikacja zawiera analizę aktów prawnych Unii Europejskiej, regulacji przyjmowanych przez federacje sportowe, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, decyzji Komisji Europejskiej i literatury przedmiotu zgodną ze stanem prawnym na październik 2023 r.

Rozdział pierwszy wprowadza czytelnika w model organizacji rywalizacji sportowej w Europie, nazywany "europejskim modelem sportu". Omawia się w nim wielowymiarowy charakter sportu jako zjawiska społecznego, gospodarczego i kulturowego. Podkreśla się również cechy charakterystyczne tego modelu, co pozwala na zrozumienie kontekstu dalszych rozważań.

Drugi rozdział skupia się na znaczeniu autonomii federacji sportowych w kontekście europejskiego modelu sportu. Zawiera analizę różnych aspektów tej autonomii, takich jak polityczny, organizacyjny czy prawny. Pozwala to lepiej zrozumieć, jakie są jej źródła i wymiary. Podkreśla się również autonomię samoregulacyjną federacji sportowych i jej wpływ na procesy normotwórcze w środowisku sportowym.

Trzeci rozdział analizuje relacje między systemem regulacyjnym federacji sportowych, lex sportiva, a systemem prawnym Unii Europejskiej. Podkreślono znaczenie gwarancji dla autonomii federacji sportowych zawartych w prawie UE oraz omówiono, w jaki sposób instytucje UE kształtują te relacje poprzez działania miękkie i twarde.

W czwartym rozdziale przedstawiono kształtowanie się warunków stosowania przepisów prawa UE do działalności sportowej na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Następnie analizuje się podmiotowy i przedmiotowy zakres przepisów prawa UE jako granicy autonomii federacji sportowych w świetle dotychczasowej działalności TSUE i Komisji.

Piąty rozdział skupia się na objęciu działalności sportowej zakresem stosowania przepisów prawa konkurencji UE. Analizuje się celowość stosowania tych przepisów oraz ich prawne możliwości zastosowania, w tym szczegółową analizę przesłanek "przedsiębiorstwa", "wpływu na handel między Państwami Członkowskimi" i formy naruszeń.

W szóstym rozdziale zawarto rozważania, w jaki sposób stosowanie przepisów prawa konkurencji UE do sportu wyznacza granice autonomii federacji sportowych i warunki korzystania z niej. Przeanalizowane są zagadnienia proceduralne i materialne związane z ingerencją prawa konkurencji UE.

W siódmym rozdziale udzielone zostają odpowiedzi na pytania badawcze dotyczące możliwych środków zaradczych oraz sformułowane zostały wnioski i propozycje rozwiązań na moment ukończenia rozprawy. Pozostają one aktualne w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z grudnia 2023 r., które wyznacza dalszy horyzont badań i rozważań zawartych w publikacji.

Małżeństwo to instytucja uniwersalna występująca w zasadzie we wszystkich systemach prawnych i kulturach1. Pozostaje ona w silnym związku z życiem społecznym, religijnym, a także z lokalnymi obyczajami, co wywołuje różnice w przyjętych rozwiązaniach, szczególnie w zakresie ceremonii zawarcia, sposo- bu doboru małżonków czy skutków omawianej relacji. W każdym przypadku jednak związek ten służyć ma prokreacji oraz wychowaniu potomstwa, a także przekazaniu dorobku materialnego i kulturowego następnemu pokoleniu. Pełni on także funkcję porządkującą relacje rodzinne, na których opiera się wzajemna odpowiedzialność członków rodziny (pomoc i dostarczanie środków utrzymania) i z którymi wiążą się określone skutki (np. w zakresie dziedziczenia majątku).

Małżeństwo nie jest jedynie zjawiskiem społecznym, lecz także stosunkiem prawnym podlegającym regulacji prawnej. Jednostki decydując się na związek małżeński, godzą się na to, że ich relacja spowoduje powstanie wzajemnych praw i obowiązków, a także wywoła konsekwencje w stosunkach z osobami trzecimi. W ręce organów państwowych małżonkowie oddają także możliwość rozwiązania łączącej ich więzi, akceptując tym samym jej trwałość.

Celem pracy jest ukazanie ścisłego związku pomiędzy ukształtowaną przed wiekami, mającą swoje korzenie w rzeczywistości pozaprawnej, relacją społeczną pomiędzy kobietą i mężczyzną a zasadnością objęcia jej statusem prawnym. Służyć temu ma wskazanie spójnej koncepcji małżeństwa jako stosunku prawnego o określonych funkcjach, których realizacja odgrywa istotną rolę zarówno dla społeczeństwa, jak i państwa.

Podstawę przeprowadzonych badań stanowią międzynarodowe regulacje praw człowieka, rozwiązania obowiązujące w różnych państwach europejskich oraz prawo polskie. W wielu miejscach przywołano także zjawiska społeczne występujące w praktyce, a mogące mieć w przyszłości wpływ na podejmowanie dalszych prób redefinicji małżeństwa.

WYKAZ SKRÓTÓW I SKRÓTOWCÓW ............................................................................ 4

WSTĘP ............................................................................................................................... 5

1. INSTYTUCJA DECYZJI ZOBOWIĄZUJĄCYCH ...................................................7

1.1. Historia regulacji decyzji zobowiązującej w prawie polskim ....................................... 8

1.2. Cel i istota instytucji art. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ......... 10

1.3. Charakter prawny decyzji zobowiązującej ................................................................. 11

1.4. Postępowanie w sprawie wydania decyzji zobowiązującej ......................................... 12

2. DECYZJE ZOBOWIĄZUJĄCE W ORZECZNICTWIE UOKIK ......................... 19

2.1. Xella Polska ................................................................................................................. 20

2.2. Cyfrowy Polsat ............................................................................................................ 22

2.3. ZAiKS.......................................................................................................................... 23

2.4. Scotts ........................................................................................................................... 24

2.5. PGNiG ........................................................................................................................ 26

3. PROBLEMY ZWIĄZANE ZE STOSOWANIEM DECYZJI

ZOBOWIĄZUJĄCYCH W POLSKIM PRAWIE OCHRONY

KONKURENCJI ........................................................................................................29

3.1. Problemy proceduralne .............................................................................................. 30

3.1.1. Negocjacyjny charakter decyzji zobowiązujących ............................................ 30

3.1.2. Wydanie decyzji zobowiązującej jako przyznanie się do stosowania

praktyki.............................................................................................................. 39

3.1.3. Konsekwencje odmiennego charakteru postępowania w sprawie wydania

decyzji zobowiązującej od postępowania antymonopolowego ....................... 41

3.1.4. Skutki obowiązującego systemu kontroli sądowej w sprawach

ochrony konkurencji ......................................................................................... 42

3.1.5. Zobowiązania pozorne ..................................................................................... 46

3.2. Problemy systemowe ................................................................................................... 47

3.2.1. Odstraszanie (deterrence) .................................................................................. 48

3.2.2. Pewność prawna ................................................................................................ 50

3.2.3. Decyzje zobowiązujące a prywatnoprawne dochodzenie roszczeń ................. 51

ZAKOŃCZENIE .............................................................................................................52

BIBLIOGRAFIA ................................................................................................................... 54

Literatura ............................................................................................................................ 54

Źródła internetowe ............................................................................................................ 55

Akty prawne ....................................................................................................................... 57

Projekty ustaw .................................................................................................................... 57

Orzecznictwo ...................................................................................................................... 57

ABSTRAKT ........................................................................................................................... 59

Problematyka ochrony dobra publicznego (własności publicznej), a zwłaszcza ochrony interesów majątkowych państwa oraz zastępstwa prawnego (procesowego) państwa (Skarbu Państwa) należy do zagadnień doniosłych pod względem społeczno-gospodarczym, złożonych pod względem jurydycznym, a przy tym budzących kontrowersje w doktrynie, gdyż znajdują się one na styku dwóch metod regulacyjnych: metody prywatnoprawnej i metody publicznoprawnej.

W książce poddano analizie – z uwzględnieniem tła prawno-porównawczego – regulację prawną ochrony dobra publicznego (własności publicznej). W płaszczyznach gospodarczej i prawnej współistnieją w tej sferze w Europie różne i o różnym natężeniu metody regulacyjne (o charakterze publicznoprawnym i prywatnoprawnym) zarządu majątkiem państwa i reprezentacji interesów państwa (Skarbu Państwa) na gruncie prawnoprocesowym.

Głównym celem rozważań prezentowanych w książce jest ocena pod kątem teoretycznoprawnym Prokuratorii Generalnej RP jako przedstawiciela ustawowego (instytucjonalnego) państwa (Skarbu Państwa) w sferze prawnoprocesowej, w tym ustalenie, czy
w czasach europeizacji krajowy model reprezentacji i ochrony majątku państwa odpowiada wymogom efektywnego działania.

Ochrona interesów finansowych UE jest ważnym praktycznym i politycznym wyzwaniem, przed którym stoją zarówno wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej, jak i sama Unia. Znaczenie tej kwestii jest nie do przecenienia, bowiem bez środków finansowych niemożliwe byłoby funkcjonowanie UE. I choć całość budżetu Unii stanowi tylko ok. 1% dochodu narodowego brutto wszystkich państw członkowskich UE łącznie, obejmuje on znaczące kwoty, podobnie jak i nieprawidłowości odnoszące się do środków unijnych. Praca wypełnia istotną lukę w polskim piśmiennictwie prawniczym. Choć bowiem przedmiotowe zagadnienie ochrony interesów finansowych UE od dawna interesowało polskich autorów, brakuje aktualnego, kompleksowego opracowania na ten temat z perspektywy prawnokarnej. Celem rozważań jest zbadanie, na ile skutecznie w Polsce chronione są obecnie interesy finansowe UE za pomocą instrumentów z zakresu prawa karnego oraz przepisów odnoszących się do odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.

Naruszenia wzajemnych uprawnień przysługujących dorosłym i małoletnim potencjalnie mogą mieć i często mają różnego rodzaju krótko- i długoterminowe skutki w sferze psychiki, zdrowia, sytuacji prawnej, ekonomicznej czy wychowawczej poszczególnych osób, których dotyczą. Sytuacja może komplikować się dodatkowo, gdy w relacjach rodzinnych występuje element narodowościowy, etniczny lub transgraniczny. Rosnąca liczba rozpadających się rodzin oraz ułatwione przez liberalizację zasad podróżowania bezprawne zatrzymania dzieci za granicą od dawna naznaczają
egzystencję wielu małoletnich i ich rodzin. To samo dotyczy sytuacji, gdy wywóz małoletniego do innego państwa nastąpił z naruszeniem uprawnień osoby / osób / instytucji pozostających w państwie, w którym dotychczas znajdowało się centrum życiowe dziecka. Wpływ takiego wydarzenia na sytuację prawną zainteresowanych osób, na rozwój dziecka, jak i na całokształt relacji rodzinnych jest zazwyczaj olbrzymi.

Kwalifikacja prawna umowy faktoringu. Studium prawnoporównawcze

Nakładem Wydawnictwa INP PAN ukazała się monografia dr Roberta Siwika pt. Kwalifikacja prawna umowy faktoringu. Studium prawnoporównawcze. Monografia stanowi zaktualizowaną wersję rozprawy doktorskiej.

Umowa faktoringu, jako przykład empirycznego kształtowania się stosunków obligacyjnych, nie poddaje się jednoznacznej klasyfikacji na gruncie polskiego prawa cywilnego jak i większości obcych systemów prawnych. W polskiej doktrynie dominują poglądy, że należy uznać ją za umowę nienazwaną o cechach umowy mieszanej lub też umowę mieszaną. Często faktoring uznaje się też za zespół umów (umowy sprzedaży, pożyczki), powiązanych ze sobą funkcjonalnie, ale niezależnych prawnie, w skład którego wchodzą umowa przelewu oraz inne nazwane lub nienazwane umowy, regulujące pozostałe usługi faktora na rzecz faktoranta (np. umowa zlecenia). Wreszcie umowę faktoringu kwalifikuje się jako samodzielną umowę nazwaną (np. umowę sprzedaży, pożyczki, zlecenia).

Zagadnienie kwalifikacji prawnej umowy faktoringu nie zostało nigdy w rodzimej literaturze szczegółowo zaprezentowane, a nieliczne wypowiedzi doktryny czy orzecznictwa są na ogół mało pogłębione i niejednolite. Dlatego przedstawienie kwalifikacji prawnej umowy faktoringu w prawie polskim stanowi podstawowy cel niniejszej pracy. Zadanie badawcze, jakie przyświecało Autorowi, to przede wszystkim dokonanie dogmatycznej analizy konstrukcji prawnej umowy faktoringu w ujęciu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, która jednak z uwagi na konieczny szerszy kontekst poznawczy musiała być wsparta argumentami prawnoporównawczymi.

Daleko idące wątpliwości w zakresie kwalifikacji cywilnoprawnej umowy faktoringu mogą godzić również w zasadę pewności prawa i bezpieczeństwa obrotu. Dlatego też dokonanie kwalifikacji prawnej umowy faktoringu ma doniosłe znaczenie zarówno teoretyczne, jak i praktyczne, ponieważ rozwiązuje problem ustalenia właściwego dla faktoringu reżimu prawnego. Odpowiedź na pytanie, czy umowę faktoringu należy uznać za całkowicie oryginalną konstrukcję prawną, czy też jest ona tylko szczególną postacią którejś z umów nazwanych (tj. szczególnej postaci umowy sprzedaży z nietypowymi obowiązkami ubocznymi po stronie faktora), wpłynie niewątpliwie na tok rozumowania przy wskazywaniu i ocenie możliwych rozwiązań prawnych oraz przepisów znajdujących zastosowanie np. przy przenoszeniu wierzytelności w ramach transakcji faktoringowych.

Autor: Robert Siwik

Recenzje: dr hab. Barbara Bajor

Seria wydawnicza: Rozprawy Prawnicze. Seria monograficzna INP PAN

e-ISBN: 978-83-66300-50-7 (ebook: pdf)

DOI: 10.5281/zenodo.5792272

Ilość stron: 214

Zasadność naukowego zainteresowania problematyką uprawnień rodzicielskich pracowników wydaje się istotna z wielu powodów społecznych i ekonomicznych. Zabezpieczenie rodziców-pracowników (początkowo matek w trakcie sprawowania opieki nad dziećmi jest obecne w działaniach ustawodawcy od ponad 150 lat. Dynamiczne przemiany, które są udziałem przepisów dotyczących ochrony rodzicielstwa, wynikające ze zmian społeczno-gospodarczych i kulturowych generują potrzebę ciągłego interpretowania tych przepisów. Na wybór tematu wpłynęła także wielość i różnorodność związanych z nim zagadnień badawczych oraz szczegółowych problemów. Podjęta problematyka jest przedmiotem licznych wypowiedzi doktryny, niemniej jednak nowelizacją kodeksu pracy z 24 lipca 2015 r. wprowadzono rozwiązania normatywne, budzące wątpliwości i wymagające analizy dogmatyczno-prawnej. Z uwagi na szeroki zakres badawczy i związki z prawem rodzinnym na odrębne potraktowanie zasługuje analiza uprawnień rodzicielskich rodziców adopcyjnych, poza niniejszą pracą.

Zastosowaną metodą badawczą jest analiza formalno-dogmatyczna tekstów prawnych, a więc interpretacja obowiązujących przepisów z odwołaniem się do piśmiennictwa i orzecznictwa. Dokonano analizy poszczególnych instytucji, koncentrując się na konkretnych rozwiązaniach normatywnych oraz instrumentów ochronnych, wpisując je w system prawa pracy. Tekst zawiera szereg twierdzeń i tez w szczegółowych kwestiach interpretacji analizowanych przepisów. Tezy mogą mieć także znaczenie praktyczne. Sformułowano również szereg wniosków de lege ferenda.

Sformułowanym w przedstawiony wyżej sposób założeniom ma sprzyjać przyjęta systematyka rozdziałów pracy. Początkowe rozdziały poświęcono zagadnieniom dotyczącym uprawnień pracownic w ciąży i planujących rodzicielstwo. W kolejnych odniesiono się do urlopów: macierzyńskiego, ojcowskiego, rodzicielskiego oraz wychowawczego. Na koniec przedmiotem analizy były pozostałe uprawnienia rodziców.